De verborgen agenda van de grootmachten

't Kan Anders
2001 nr. 3

hoofdmenu

inhoudsopgave

archief

over 'tKA

uw reactie

Op 19 maart jl. hield de Walloniër Michel Collon zijn boek 'Blufpoker, de grootmachten, Joegoslavië en de komende oorlogen' in ons land ten doop. De Amsterdamse Balie gaf hem daartoe de gelegenheid door hem te laten interviewen door Karel Glastra van Loon en daarna Joeri Boom (De Groene), en ondergetekende daarop te laten reageren. Het boek (EPO, Antwerpen) is geladen en ontmaskert onze eenzijdigheid, zeker die van de media. Tegelijk is hij ook zelf eenzijdig. Hij is een gelovige. Hij spreekt nog van 'burgerlijke media' of doctrinair van een 'systeem, dat niet zonder oorlog kan'.

Dat hij het 'socialistische' jargon hanteert en nog de 'echte socialistische samenleving' zegt voor te staan, is prima, al lijkt het minder slim na het failliet van het 'reëel bestaande socialisme' dit zo expliciet te doen, als je je via een boek richt tot de democratische krachten. Alles tot één oorzaak herleiden of zich wat te stellig uit te drukken, lijkt ook minder handig. Met gelijk hebben ben je er immers nog niet. Collons gelijk is dat hij de verborgen agenda's van de grootmachten en vooral van Duitsland en de VS boven tafel brengt. Positief, omdat we die meestal vergeten, maar moeilijk omdat ze niet altijd hard te maken zijn. Collon slaagt daar nochtans in zijn lijvige boek redelijk in.

Zijn stelling is dat oorlogen eerder beginnen dan wij als burgers denken. Ik kreeg onlangs een mail van een Vlaams kamerlid, die me liet weten van de Belgische inlichtingendienst te hebben vernomen, dat de Amerikaanse CIA reeds in 1997 in Albanië soldaten van het UCK militair zou hebben getraind. Veel van wat de CIA doet is geheim, maar bekend werd, dat de Amerikanen vanaf 1994 Bosnische Moslims en Kroaten trainden en wapens leverden ondanks een door de VN afgekondigd wapenembargo.
Collon meent dat inzake het UCK de Duitse geheime dienst hetzelfde deed. Wie weet.

In elk geval speelde Duitsland een fatale rol bij het doen uiteenspatten van Joegoslavië. In lezingen wees ik altijd naast de politieke blunders van de Joegoslavische leiders Milosevic (opheffen autonomie Kosovo), Tudjman (in 1990 in Kroatië een nieuwe grondwet invoeren zonder het noemen van de Servische minderheid) en Izetbegovic (in 1992 een reeds door hem getekend akkoord herroepen na een geheim bezoek van de Amerikaanse ambassadeur) op het in 1991 door Duitsland doordrukken van de afscheiding van Kroatië. Collon wijst er op, dat Duitsland a) een uitweg naar de Middellandse Zee wilde en b) supermacht wenst te worden.

Door het Duitse succes inzake Kroatië verschenen in 1992 ook de Amerikanen op het Balkantoneel. Volgens Collon uit rivaliteit. Erger is nog, dat zij daarbij de oorlog bijna drie jaar onnodig verlengden door in 1992 via druk op Izetbegovic het Lissabonakkoord van de EU, dat als twee druppels water leek op het latere 'Dayton', te torpederen. Duitsland was niet de enige reden voor hen. Ze vonden ook de Russische invloed in Joegoslavië te groot, dat bovendien op een strategische route ligt in verband met de olie- en gastoevoer vanuit de Kaspische regio.

Bovendien leken enkele extra eigen militaire bases op de Balkan, zoals nu in Kroatië en in Kosovo, hen geen overbodige luxe. Collon noemt vijf hoofdlijnen van de VS-strategie, waaronder a) het verzwakken van Rusland, b) het beletten dat Japan en Duitsland supermachten worden en c) het controleren van Oost-Europa. In dat licht vraagt hij zich af of het recent wel primair om Kosovo ging en niet veeleer om een oorlog tegen Servië. Ik houd het vooralsnog op een dubbele agenda, zoals ook bij de NAVO-expansie, tot nu louter gerechtvaardigd vanuit solidariteit met de Polen. Ook bij Clintons 'Moral-Politik' zat heel wat 'Real-Politik'.

Hans Feddema