Opvoeden zonder geweld (2)

les op basisschool in Almere

Zoals beloofd zou ik u meenemen naar een 'vredesles' van het Humanistisch Onderwijs Instituut (HVO). Het werd een les in groep 7 van een basisschool in Almere. Als bijzitster was ik slechts aanwezig en hield dus mijn mond, wat me wel eens moeilijk viel.

Het was een experimentele les, dat wil zeggen dat twee kinderen de les zelf hadden voorbereid en de onderwijzeres zich verder afzijdig hield. Op zichzelf een leuk idee, maar daardoor kwamen verschillende dingen minder goed uit de verf dan ik had gehoopt. Misschien heeft de les wel iets op gang gebracht waar men later mee verder kan. In elk geval hebben de kinderen daar zelf genoeg stof voor aangedragen.

Pesten

De twee kinderen hadden een aantal vragen voorbereid die aan de anderen werden voorgelegd. Onderwerp was 'pesten', maar al te vaak een voorstadium van geweld op school en in de samenleving. Op de eerste vraag 'wat vind je van pesten', kwam het voorspelbare antwoord 'heel leuk'. Verrassend was dat de jongen van het tweetal zijn vraag meteen relativeerde: 'als het te ver gaat is het natuurlijk niet meer leuk'. Er ontspon zich een discussie over pesten en plagen. 'Plagen' doe je over en weer en dat is voor de gein, maar 'pesten' is nooit leuk. Je moet voorzichtig zijn dat plagen niet in pesten overgaat; misschien merk je dat niet altijd.

Zelfrespect

Een opmerking waar ik verder op in had willen gaan kwam van een Surinaams meisje: 'Als mensen geen respect voor me hebben vind ik dat ik mag pesten of schelden. Je moet voor jezelf op kunnen komen. Er is ècht racisme onder blanke mensen'. Dat er racisme is, daar twijfel ik niet aan, maar zeker is ook dat onzekerheid en een laag zelfrespect het gevoel kan geven door de ander niet voor 'vol' aangezien te worden. Daar had ik met ze over willen praten en verder had ik ze willen vragen of 'pesten' de manier is om respect af te dwingen. Ik had samen met ze naar effectievere alternatieven willen zoeken.

Meeloper

Heel onthullend was de opmerking: 'Ik doe weleens mee met pesten maar eigenlijk ben ik een meeloper en later vraag ik me soms af waarom ik het gedaan heb'. En bij de opmerking 'ik geef liever geen antwoord op de vraag of ik weleens gepest word', gaat er wel een schok door je heen. Welk leed schuilt daar achter? De opmerkingen: 'soms scheld ik als iets me niet lukt, maar eigenlijk scheld ik dan op mezelf' en 'jongens pesten meer dan meisjes', wat de jongens beaamden met 'meisjes doen ook niets terug', had een discussie op zichzelf kunnen uitlokken. Wordt er misschien vaak uit onmacht gepest en kies je dan als slachtoffer iemand van wie je verwacht dat hij/zij niets terug zal doen?

Kwestie van opvoeden

Pas de laatste tijd dringt het tot een aantal mensen door wat 'pesten en uitsluiting' voor leed kan veroorzaken en hoe het leven van het slachtoffer er totaal door kan ontwrichten. Maar ook de pester ondervindt er de gevolgen van. Onderzoek heeft uitgewezen dat notoire pesters vier keer zoveel kans hebben later op het criminele vlak te raken. Helaas zijn er nog steeds ouders van pesters die de schuld bij het slachtoffer leggen en opvoeders die menen dat kinderen door pesten gehard worden. Op scholen waar streng opgetreden wordt tegen kinderen die anderen pesten en uitsluiten ziet men niet alleen dat de sfeer op school verbetert, men ziet ook dat kinderen die op een andere school slachtoffer waren nu opbloeien en meer eigenwaarde krijgen. Anderen respecteren moet toch geleerd worden, het is een kwestie van opvoeden en dat hoort een taak van de ouders en van de school te zijn.

Tilly de Waal

Hier klikken voor het vorige artikel over dit onderwerp.

hoofdmenu    inhoudsopgave    archief    over 'tKA   

Updated: 27 mei 2001