Vredesopvoeding, waarheen?

't Kan Anders is een 'tijdschrift voor een leefbare wereld'. DUS achten we oorlog onaanvaardbaar: geen criminaliteit immers overstijgt de criminaliteit van de tegenwoordige oorlogsfeiten en gevolgen. DUS signaleren we opnieuw de intensief opgevoerde voorbereiding voor de eerstvolgende oorlog. Generatie na generatie hoopt en verwacht en vertrouwt erop zó de volgende oorlog te voorkomen! En acht dus - en dáárom - de aanvaarding van het gebruik van (én de training in het gebruik van) de steeds weer veel vernietigender wapensystemen nuttig en nodig, ten behoeve van de Vrede.

Wetenschap en techniek verschaffen steeds nieuwe, doelmatiger middelen voor mensenverdelging en verminking en steeds passen de gewetensnormen zich vlot aan aan die voortschrijdende technische mogelijkheden. De misdaadbereidheid wordt dus steeds verder gemaximaliseerd, ook genocide moet mogen! Tegelijk met atoom-oorlogsvoorbereiding bestaat een genocide-verbodsverdrag, wrange illustratie van de logica van vermilitariseerd verziekt denken. Al in de 19e eeuw werd onder andere de dum-dumkogel door het zogenaamde humanitair oorlogsrecht (!!!) verboden: dat middel was 'ethisch onaanvaardbaar'. Maar gifgassen in de jaren '14-'18 dan? Mooi spul voor de dapper strijdenden...!

Napalm 'verantwoord'

Nú wordt een militair door alle overheden verplicht geacht om, mits op bevel, een kernwapen van x maal Hiroshima-kaliber op een daartoe bestemde stad af te werpen. Terwijl bijvoorbeeld ook napalm gebruiken tegen militairen in het veld - het massaal levend verbranden van mensen dus - geheel acceptabel is. Waarom niet, nietwaar? Ethisch allemaal 'verantwoord'. Zo leert nu onze jeugd op school, waar defensie personeelswerving bedrijft omdat de animo voor dit moordvak in Nederland veel te gering is.

We leven dus in een ontwikkelingsfase naar bewuste aanvaarding van steeds liederlijker en krankzinniger geweld. Zo is nu bijvoorbeeld het prenataal alvast van leukemie voorzien van de ongeboren vrucht voor het militaire denken géén misdaad, welnee, dat is 'collateral damage'; 'betreurenswaardig', zeggen de militaire voorlichters bedroefd. Nog even zo verder en de daden die de uitroeiing van de mensheid onvermijdelijk maken krijgen eveneens de ethische hoge goedkeuring.

Vredesopvoeding 'met mate'

Wat betekent dan Vredesopvoeding? In deze tijd? Natuurlijk is vredesopvoeding al een heel oud begrip. Erasmus' 'Klacht van de Vrede' en zijn 'Lof der Zotheid' mogen en moeten zeker als boeken tot vredesopvoeding worden erkend en bewonderd. En in onze tijd bestaat er van overheidszijde echt wel belangstelling voor vredesopvoeding. Paradoxaal, maar waar. Maar - zo moet erkend worden - dat moet dan wel 'met mate'. Oorlog? Liever niet! Tot dat 'liever niet' moet het beperkt blijven. Want als er ondanks onze goede bedoelingen, dus altijd als gevolg van de kwaadaardigheid van de andere kant, toch oorlog over ons komt dan moeten wij
a) de handen verdrietig kunnen wassen in onschuld
b) vervolgens met een schoon geweten naar vermogen meedoen, omdat dan het niet-meedoen pas echt je geweten vervuilt!
Wanneer je tijdens zo'n door jou niet gewilde oorlog - waar dus alleen anderen aan schuldig zijn - de kans krijgt om een aantal 'vijanden' te vernietigen en die kans ongebruikt laat, dan is dát de onvergeeflijke zonde, heel logisch gedacht.

Het komt mij dan ook voor dat de opvoeding tot vrede in deze tijd van absurde massavernietigingswapens voor een nieuwe uitdaging staat voor wat betreft de invulling van de doelstelling van deze arbeid. Wat tot nu toe qua doelstellingen en middelen van 'vredesopvoeding' vanuit de overheid wordt aangeboden en maatschappelijk geaccepteerd komt in de grond niet verder dan het uitwerken en toelichten van de wenselijkheid om oorlog te vermijden. Is dat meer dan het intrappen van wijd open deuren? En is het daarvan uitgaan niet tegelijk het bevorderen van het schone-handen-gevoel als je gevraagd (of gedwongen) wordt om nu krachtig mee te gaan doen aan ... de waanzin?

Moorddadig heldendom

Vredesopvoeding die die naam waard is zou gericht moeten zijn, welbewust, op erkenning en bewustwording dat tegenover ieder oorlogsprogramma alleen een onvoorwaardelijk NEEN verantwoord is. Vredesopvoeding zou moeten inhouden dat we de dwaze trots van eerdere generaties op het moorddadig 'heldendom' van de voorvaderen bijzetten in een Museum voor - inderdaad - de geschiedenis van de Lof der Zotheid.

Hans Wiebenga

hoofdmenu    inhoudsopgave    archief    over 'tKA   

Laatst gewijzigd: 11 augustus 2001