De Nederlandse regering en het Nederlands Parlement besloten voor 24 maart tot volledige
instemming met en medewerking aan de NAVO terreurbombardementen op Servië, die op
die datum begonnen en bijna 3 maanden werden voortgezet. Er ontstond geen krachtige
massale oppositie. Als we ons afvragen of dat begrijpelijk is dan zal het antwoord helaas
moeten luiden: ja, dat is meer dan begrijpelijk. Niet omdat onze bevolking vervuld is van
oorlogsenthousiasme. De reden voor het ja tegen de fikse moord- en slachtpartij die volgde
lag in de afgrijselijke beelden die we zagen op de tv, beelden van etnische zuivering zoals
die voor 24 maart onder verantwoordelijkheid van het regime van Milosovic op nog 'relatief
kleine schaal' was begonnen.
De begrijpelijke reflex was terecht: "zoiets is onaanvaardbaar, ontoelaatbaar". Oprechte en terechte woede bepaalde het ja van de gewone bevolking. Zo kreeg de NAVO bij het enorme ontketende geweld dat volgde, op een presenteerblad het nooit eerder verworven imago aangereikt van de humanitair denkende reus die dit gruwelijke wangedrag niet langer pikte! Dat diezelfde NAVO sedert jaar en dag het recht voor zich heeft opgeëist -en dat nog altijd blijft doen- om als eerste kernwapens van iedere soort te gaan gebruiken onder uitsluitende zeggenschap van NAVO-baas de Heer President van de Verenigde Staten, dat werd uiteraard bij deze gelegenheid maar niet onderstreept en door de bevolkingsmassa als gewoonlijk uit het bewustzijn gebannen. Een aan struisvogels toegeschreven gewoonte is in ieder geval de menselijke soort zeer eigen.
Zo werd hier agressie-oorlog een puur humanitair verschijnsel en leerden wij warempel het begrip humanitair bombarderen, humanitair afslachten heel serieus te gaan nemen. De leuze "het doel heiligt de middelen" verenigde Christenen en humanisten. Begrijpelijk, we zagen het. In het hiernavolgende een uiteenzetting waarom "begrijpelijk" en "terecht" echter geenszins samenvallen; integendeel.
Het meest tragische aspect van het ja tegen de NAVO-oorlog is misschien daarin gelegen dat
het zo direct en volledig aansluit bij het nog altijd overheersende domme dogma dat
toepassing van oorlogsgeweld "zo nodig" uiteindelijk steeds goed resultaat garandeert.
Kernpunt van het kwaad is zo gelegen in de nog altijd overheersende programmering van
mensen op Geloof in massaal destructief geweld als een zinnig en verantwoord middel.
Geloof in God is prima, maar als die niet optreedt hebben we nog altijd die andere, nimmer
falende God, die van het Geweld.
Rosenmöller's formulering is typerend voor de diep-geweldsgelovige: "er was geen andere
mogelijkheid meer." Marijke Vos was 4 weken later verbaasd en teleurgesteld dat met het
geweld zo weinig bereikt was, "daar moeten we dus nog eens goede over nadenken." Beter
laat dan nooit? Zeker te laat voor de gedoden, de verminkten, de levend verbrande
medemensen.
Chantage
Chantage is strafbaar in elke rechtsorde. Een overeenkomst die is ondertekend onder dreiging met geweld geldt niet, dat spreekt vanzelf. Prof. De Waard (oud-hoogleraar internationaal recht) heeft erop gewezen dat ook in het internationaal recht een door dreiging met of toepassing van geweld verkregen ondertekening geen rechtskracht heeft (verdrag van Wenen).
Nu hebben we allen secretaris-generaal van de NAVO Solana (kunnen) horen zeggen: "een telefoontje uit Belgrado is genoeg om de bombardementen meteen te doen beëindigen." Daarmee erkende Solana het chantagekarakter van de NAVO-maatregelen. En indien Milosovic op grond daarvan had getekend, dan had die handtekening geen rechtsgeldigheid gehad."
Het zichzelf toekennen van chantagebevoegdheden was eerder een berucht Hitleriaans standpunt. Is het niet bedroevend dat we hierin en in de aarzelloze bereidheid tot het gebruiken van genadeloos en gewetenloos geweld twee treffende overeenkomsten aantreffen tussen nazi- en NAVO mentaliteit?
Er is natuurlijk wel een enorm verschil: de Nazi's verachtten het begrip mensenrechten. De NAVO daarentegen gooide clusterbommen, lanceerde kruisraketten en vuurde granaten af, in alle soorten en maten uit puur humanitaire overwegingen.
Humanitair mensen verdelgen, bij de duizenden, was droeve plicht. Dat nobele argument overtuigde de complete Nederlandse regering en vrijwel het complete Nederlandse parlement (met uitzondering van de SP en enkele eenzame Eerste Kamerleden van Groen Links).
In de Tweede Kamer had de Groen Links fractie wel -als enige- grote bezwaren dat niet
meteen aan een ouderwetse (totale) grondoorlog werd begonnen. Nog militaristischer dus dan
hun toch al aardig militaristische collega-kamerleden. En impliciet de NAVO-chantage
onderschrijvend. Ooit riep Bram van der Lek bij de oprichting van Groen Links verheugd uit
dat de PSP Vredes-duif meevloog naar het nieuwe honk. De wens was de vader van de
gedachte. De vogel bleek meer havik.
Grondwet
We weten dat ministers en kamerleden voordat ze in functie treden de eed of belofte moeten afleggen op de Grondwet. Met die eed/belofte verbinden en verplichten ze zich om zich aan de bepalingen van de Grondwet te houden. In een rechtsorde kan dat natuurlijk ook niet anders. Maar heeft dat nu iets met de Kosovo kwestie te maken? Ja. En daar staan tenminste twee zwaarwegende redenen voor:
In de eerste plaats is in de Grondwet duidelijk vastgelegd dat ons land de ontwikkeling van de
internationale rechtsorde dient te bevorderen. Bevorderen is nu eenmaal iets anders dan naar
vermogen onderuit halen. En er bestaat niet de minste twijfel dat de NAVO-oorlog tegen
Joegoslavië bewust en bedoeld werd ondernomen in flagrante strijd met bindende bepalingen
van het Handvest van de Verenigde Naties. De 19 lidstaten van de NAVO zijn allen tevens lid
van de VN organisatie en daarmede verplicht om een geweldsactie, zoals die heeft
plaatsgevonden achterwege te laten tenzij die actie is goedgekeurd door de Veiligheidsraad
van de VN. Die goedkeuring zat er echter duidelijk niet in omdat zowel Rusland als China
mordicus tegen waren. Zo hebben dus alle NAVO-landen hun belangrijkste internationaal
rechtelijke verplichtingen simpelweg aan de militaire laarzen gelapt. Daaraan hun
medewerking verlenend schenden onze regeerders en kamerleden de verplichting tot naleving
van de Grondwet. De internationale rechtsorde werd hier niet bevorderd, veeleer decennia of
meer teruggedraaid. Voortaan zou moeten gelden: alle NAVO-besluiten prevaleren boven
welk geldend internationaal recht dan ook? Parallel daarmede wordt de gewoonte
geïntroduceerd om NAVObesluiten te presenteren als besluitvorming van "de internationale
gemeenschap". Rusland, China, Afrika, Z.O. Azië en Zuid-Amerika maken die geen deel uit
van de internationale gemeenschap? De NAVO heeft nu aan zichzelf de bevoegdheid
toegekend overal ter wereld in te grijpen op z'n Joegoslavisch en de VN hebben het toekijken.
Ziedaar de zotte machtsdroom van de NAVO machthebbers. Het liep gelukkig een tikje
anders.
Een tweede illustratie van de grove Grondwetsschending in verband met "Kosovo" is gegeven in de strekking van de Grondwetsbepalingen inzake Defensie. Inzet van de Nederlandse militaire middelen is bepaald niet onduidelijk gebonden aan twee mogelijkheden, te weten "verdediging tegen militaire agressie" en deelname aan een collectieve actie waartoe door de Veiligheidsraad van de VN het groene licht is gegeven. Niemand van de regering of van de zijde van kamerleden heeft het in het hoofd gehaald om de bestaanden Grondwetsbepalingen te interpreteren als gevende een machtiging tot (deelname aan) het plegen van een aanvalsoorlog. Allicht niet, want dat is duidelijk in het Handvest een verboden zaak!
Een snuggere kamerfractie zou dus het initiatief kunnen nemen tot een voorstel van
Grondwetswijziging op twee punten:
1. schrappen van die bepaling over onze bevordering van de internationale rechtsorde en
2. opname van een bepaling die meedoen aan een aanvalsoorlog toestaat ten behoeve van
belangrijke humanitaire doeleinden en met uiteraard humanitaire middelen gevoerd.
Humanitaire rampen
Humanitaire rampen moeten liefst voorkomen worden. Lukt dat niet, dan komt bestrijding van de gevolgen aan de orde. Dat deze beide taakstellingen een nieuw deel gaan uitmaken van de NAVO-doeleinden lijkt wel een zeer verheugende aanwinst, al zet ik daar wel een vraagteken bij. Van steeds uitgesproken bereidheid (en recht) om een complete kernoorlog te entameren naar voorkoming van humanitaire rampen -het is nogal een overstapje. Onomstreden vormen de Verenigde Staten de eigenlijke hoofdmacht van de NAVO. Daarom en gezien de praktijk, mogen we vrijwel stellen dat NAVO beleid en USA beleid te bezien zijn als een kant van dezelfde medaille.
Wie dat beseft ontkomt niet aan de conclusie dat USA/NAVO beleid nauwelijks anders kan worden gekenschetst dan als een aaneenschakeling van een lange rij van het tot stand brengen van kleinere en grotere humanitaire rampen. De verleende steun aan de regimes van Franco, van de Griekse kolonels, van Salazar, was dat strijd voor eerbiediging van mensenrechten? Was de Vietnam oorlog geen humanitaire ramp, made in USA? En dan nog: Panama, Granada, Chili (moord Allende, macht aan Pinochet), Nicaragua, Afrika-wanbeleid, gebruik van verarmd uranium projectielen in de Golfoorlog met als gevolg afgrijselijk misvormde foetussen en leukemiebevordering dit weer herhaald in Kosovo. De opsomming is incompleet en niet uitgewerkt per onderdeel.
De Kosovo oorlog heette bedoeld om een humanitaire ramp te voorkomen. Het tegendeel is
verwerkelijkt. Allbright verwachtte de capitulatie van Milosovic in 3 dagen. Alleen al de duur
van deze oorlog impliceert de mislukking. Milosovic plannen zijn niet beperkt of
tegengehouden, maar bevorderd en "succesrijk" voltooid. Iedere beoordeling van het gebeurde
zal rekening moeten houden met het feit dat de NAVO wist:
- dat Milosovic c.s. de etnische zuiveringsplannen klaar hadden;
- dat die in maximum tempo zouden worden uitgevoerd zodra de bombardementen begonnen;
- dat deze "werkwijze" volledig aansloot bij een oude nogal specifieke Balkantraditie eerder
door de NAVO aanvaard en gesteund (verdrijving van de Serviers uit de Krayna door de
Kroaten);
- dat hun luchtacties geen serieuze kans maakten om Milosovic plannen tegen te houden;
- dat het optreden van de Turkse bondgenoot tegen de Koerden het in misdadigheid heel wel
kon opnemen tegen Milosovic daden, terwijl daar kennelijk geen behoefte bestaat aan het
"voorkomen en bestrijden van humanitaire rampen."
Die feiten overziende ontstaat er wel enige twijfel over de vraag of de NAVO-acties
uitsluitend of zelfs in de eerste plaats zijn ingegeven door humanitaire overwegingen. De
vraag dringt zich op of hier, heel misschien, ook een heel klein beetje sprake is geweest van
zoiets lelijks als machtspolitiek. De geschiedenis -die van de NAVO niet uitgezonderd- kent,
naar sommigen menen, daarvan voorbeelden. De Russen hebben zich niet zo lang geleden fel
gekeerd tegen de nog in gang zijnde uitbreidingsbedoelingen van de NAVO tot aan de
Russische grenzen. Onzin, riposteerde de NAVO verontwaardigd- jullie weten toch zeker dat
we krachtens het NAVO-verdrag een uitsluitend defensief bondgenootschap vormen! Jullie
andere veronderstellingen bewijzen alleen misplaatste kwaaddenkendheid. Ach, dan kun je je
onder de huidige omstandigheden best veroorloven dat "zuiver defensieve" uitgangspunt los te
laten. Wie de Europese kaart bekijkt ontkomt niet aan de conclusie dat het Balkangebied in
een omsingelingsstreven van Rusland door de NAVO een nog overgebleven gevaarlijke en in
elk geval ongewenst grote open plek vormt zolang niet ook daar NAVO-freundliche regimes
aan de macht zijn. Is het een gekke veronderstelling dat de twee NAVO-protectoraten dien in
de Balkan het beeld gaan bepalen zullen voortbestaan totdat aan die voorwaarde voldaan
blijkt? Een NAVO-dienstbare pacificatie in die regio zou, indien het lukt, voor het gebied zelf
een tweede adempauze betekenen in de alleen in het Tito tijdperk onderbroken
oorlogsverhoudingen in permanentie. Maar dat het invoegen van het gebied in de Europese
machtsconcentratie van de totale NAVO voor Washington een meer dan aantrekkelijke
ontwikkeling zou vormen is onmiskenbaar.
Uitschakeling VN en VR
Eerder werd al aangegeven hoe de NAVO feitelijk pretendeerde dat het bondgenootschap voortaan de bevoegde vaststeller zou zijn van het geldend internationaal recht. In de Kosovo situatie impliceerde en vereiste dit: het bewust passeren en de bewuste uitschakeling van VN en Veiligheidsraad. Waarom die keuze?
In de club van 8 was de concepttekst van de overeenkomst van Rambouillet aanvaard door
alle 8, dus ook door Rusland. Maar de oorlogsplannen van de 7 voor het geval van een "neen"
van Milosovic werden met klem door de Russen afgewezen. Het toch doorzetten van de
oorlogsaanpak garandeerde, in de NAVO verwachting, niet alleen een "straks zijn wij hier de
baas" maar ook
- de Russen kon nog eens goed worden ingewreven welke betekenis aan hun positie in het
wereldbestel nog werd toegekend
- en in een adem kon ook de Chinezen worden duidelijk gemaakt dat hun vetorecht in de VR
weinig meer zou voorstellen zodra het de NAVO goed uitkwam dat recht weer langs de nu
gekozen route te omzeilen.
Niet voor niets dan ook de zeer nadrukkelijke aankondiging dat het in het geval Kosovo ging
om nog maar de eerste toepassing van het nieuw in het NAVO beleid opgenomen militaire
interventie beginsel.
Vervolgens werden de 3 dagen van Allbright bijna 3 maanden. Een minister moet zich kunnen
vergissen. Maar de NAVO werd wel genoodzaakt om, om uit de impasse te raken, de
onmisbare hulp in te roepen van Moskou. Tjernomyrdin ging naar Belgrado, sprak met
Milosovic. De langs die weg bereikte oplossing(?) zou vrijwel zeker ook zonder
maandenlange, duizenden mensenlevens en een groot deel van de economische
bestaansvoorwaarden vernietigende bombardementencatastrofe bereikbaar zijn geweest.
Hoofdbezwaar van Milosovic tegen de tekst van Rambouillet was immers de NAVO-eis van
bezetting van zijn land door de NAVO-troepen onder NAVObevel. Die eis is in het kader van
de Russische bemiddeling komen te vervallen. De bezetting van Kosovo vond plaats onder
auspiciën en verantwoordelijkheid van de VN. De bindende verdragstekst werd vastgesteld in
de Veiligheidsraad. De conclusie moet dan ook luiden:
alleen door vast te houden aan niet noodzakelijk gebleken te ver gaande eisen schiep de
NAVO de voorwaarde voor de eigen rampzalige, onrechtmatige en misdadige
oorlogsinterventie. De eigen "geloofwaardigheid", daaraan mochten mensenlevens bij de
duizenden, vanzelfsprekend worden opgeofferd.
Collateral damage
Het officiële doel van de NAVO, het voorkomen van een humanitaire ramp, werd niet alleen geenszins verwezenlijkt, de militaire acties hebben integendeel de ellende tot onvoorstelbare proporties verder vergroot. Twee rechtvaardigingen had de NAVO voor het feit van het afslachten van mannen, vrouwen en kinderen in grootbedrijf. Gedeeltelijk immers betrof dit (dienstplichtige) Servische militairen. Vernietiging daarvan is, in het oorlogsrecht, natuurlijk een erkend rechtmatige doelstelling, dat vernietigingsdoel vormt, kernaspect van het militaire handelen, als je dat zou verbieden dan zou je de hele oorlog moeten verbieden, toch? Tot zover dus: niets aan de hand!
Maar dan die anderen: de burgerslachtoffers? Ook daar heeft de NAVO in ieder geval naar haar mening een afdoend antwoord voor.
Voorop moet uiteraard gesteld worden dat de NAVO-top nooit beweerd heeft dat het mogelijk zou zijn het vallen van zulke slachtoffers geheel te vermijden. En de NAVO is gaarne en van harte bereid om die vele doden en verminkten ernstig te betreuren. Daar hebben die mensen natuurlijk niet zoveel aan, maar het moet toch een grote troost zijn dat de NAVO het gebeurde zo betreurt. Wie het gelooft moet het maar zeggen.
Maar bovendien: waar gehakt wordt vallen spaanders. Het militarisme heeft voor die aspecten
van oorlogsprogramma's een toepasselijke term gelanceerd, namelijk Collateral Damage-
d.w.z. onbedoelde, bijkomende, dus bijkomstige schade. Daaronder rekenen we nu al die
burgerslachtoffers. Zo zijn er bij de NAVO-bombardementen en brandstichtingen aantallen
vrouwen en kinderen per ongeluk, levend verbrand. Die werkelijkheid was volledig
voorzienbaar (hoort gewoon bij hedendaagse oorlogvoering) en werd als acceptabel gebeuren
ingecalculeerd. Hedendaagse vorm van het brengen van kinderoffers in brandstapelvorm, om
een gewenst doel naderbij te brengen. Door eerst een Duitse, vervolgens een Engelse en
tenslotte een Amerikaanse generaal is achteraf met klem gewezen op de "enorme
beperkingen" die waren verbonden aan de uit te kiezen doelen. Objecten te dicht bij scholen,
dat mocht niet! Allicht dat je zo als generaal niet aan je trekken komt, die (wan)toestand werd
dan ook grif door de bestierde heren aangewezen als (mede) oorzaak van het verschil tussen
de 3 dagen en de 3 maanden. Op die manier haal je de aardigheid uit een toch zo hoog
gewaardeerd beroep
Evangelie van de haat
Organiseren en opvoeren van wederzijdse haat is vanouds een beproefd middel om de oorlogsanimo op te voeren, resp. In stand te houden. In dat opzicht is de NAVO-oorlog ongetwijfeld een weergaloos succes. Toegegeven het zaad van de haat viel hier op meer dan vruchtbare bodem. Men leze het voortreffelijke boekje van Milo Anstadt "Servië en het Westen" en men zal zijn conclusie begrijpen en vermoedelijk delen: "dat deze Kosovo-oorlog met alweer voorspelbare zekerheid de grondslag heeft gelegd voor meer en niet minder verschrikkelijk oorlogsgeweld."
De etnische zuivering van Kosovaren werd, op wat kleiner schaal, gevolgd door etnische
zuivering van Serviers. Albanezen hebben geleerd om alle Serven te zien zoals Nederlanders
de Duitsers zagen in de nazitijd. En omgekeerd. Daarmee is dus een enorme klap uitgedeeld
aan alle nog bij de talrijke etnisch en religieus verdeelde bevolkingsgroepen al schaars
aanwezige wil tot opbouw van een Balkanstructuur waarin al deze varianten letterlijk
samenlevend tot hun recht kunnen komen. Vooralsnog bestaan drie elkaar uitsluitende
dromen: die van groot Servië, die van groot Albanië en die van groot Kroatië. Waarbij de
situaties voor Macedonië, Bosnië en Montenegro en misschien Slovenië alsmede de
godsdienstige tegenstellingen van Christenen en Moslims daar doorheen spelen. Zeker is wel
dat de Kosovo oorlog bij alle Balkanbewoners het bewustzijn krachtig heeft onderstreept dat
het bij alle oplossingen toch altijd blijft gaan om het recht van de sterkste. Wat goed aansluit
op het bij alle groeperingen sterk gewortelde geloof aan de rechtmatigheid en de noodzaak
van (natuurlijk vooral het eigen) geweld.
Conclusies
1. De belangrijkste conclusie op korte termijn houdt in dat duizenden mensen zijn verbrand
dan wel op zachtzinniger wijzen vermoord, verminkt en/of tot nog komende (maar wel
gegarandeerde) leukemie veroordeeld door onbegrensde NAVO-machtsarrogantie plus
welbewuste verkrachting van internationaal recht.
2. Conclusie t.a.v. de NAVO als instituut:
a. De NAVO werpt zich op als eenzijdig bevoegd vaststeller van voortaan geldend
internationaal recht ter vervanging van nu geldend recht, naar NAVO-landen behoefte.
b. Over burgerslachtoffers, inclusief hier en daar wat kinderverbrandingen, moet nu verder
niet gezeurd worden omdat de NAVO bereid is te zeggen dat ze dit "betreurt" (traantje
wegpinken). Bestaat er walgelijker hypocrisie?
c. Loochening van de puur machtspolitieke grondslag van de NAVO-bedoelingen wijst
welhaast op ernstige vorm van zwakbegaafdheid.
d. Uiteraard vormen de NAVO-acties een prachtige bijdrage aan bevordering van
instandhouding en uitbreiding van kernbewapeningsactiviteit. Verheugd(?) schiep de NAVO
grote zekerheid dat alle kernontwapeningsbereidheid in Rusland snel voltooid verleden tijd
gaat worden.
e. Geen groter bijdrage aan de kans dat de derde wereldoorlog ons bespaard blijft: opheffing
van de NAVO.
3. Conclusies inzake de Nederlandse Kosovo politiek, dit van Groen Links i.h.b.
a. De Nederlandse steun aan de NAVO-chantage was een juridisch monstrum, verwoestend
t.a.v. een internationale rechtsorde, symptoom van geweldverslaafd (non)denken.
b. Groen Links heeft zichzelf ontmaskerd als zeker even oud-militaristisch als de nog
rechtsere groepen in ons parlement.
c. Groen Links heeft daarmee iedere geloofwaardigheid als partij van "anders denken, anders
doen" ook op het terrein van oorlog en vrede verloren. Hun belangrijkste "geloofsartikel" in
de concrete situatie bleek dat het opbouwen van vrede en recht te dienen valt door het gooien
van clusterbommen, lanceren van kruisraketten en afvuren van granaten. Wie ooit stem of
steun gaf aan Groen Links vanuit sympathie voor pacifistisch gedachtegoed mag zich
verkocht en verraden weten al heeft Rosenmöller gelijk dat Groen Links nooit een
pacifistische club is geweest. Het feitelijk "weg met het pacifisme" was door de oude PSP al
ver voor de opheffing omarmd.
d. Het is een absurd feit dat de pacifisten in Nederland die samen zeker een
vertegenwoordiging in ons parlement waard zijn en kunnen bereiken die kans weigeren te
grijpen. Is er hier wellicht werk aan de winkel????
Hans Wiebenga
Naar: Inhoudsopgave archief of Inhoudsopgave 't Kan Anders
Last Updated 20 oktober 1999