Behoort het aanvaarden van oorlogsgeweld niet tot de vele compromissen die we in het leven moeten sluiten?
Antwoord van Pais:
Compromissen zijn vaak nodig en ook vaak gewenst. Ze getuigen van respect voor de mening van de ander en een bereidheid tot het relativeren van het eigen gelijk.
Toch ligt dat anders en gecompliceerder waar het gaat om het aanvaarden van oorlogsgeweld bij wijze van compromis. Het gaat dan immers om een compromis, meer een bondgenootschap eigenlijk, dat zich richt tegen een derde partij. Daarmee wil men geen compromis, daarmee wil men vechten. Oorlog impliceert de ontmenselijking van de tegenstander, die tot de gehate vijand wordt. Ieder respect voor de tegenstander verdwijnt. Compromissen zijn pas weer mogelijk na veel bloedvergieten.
Juist wie de bereidheid tot het sluiten van compromissen ziet als een ethisch beginsel moet erkennen dat oorlog er het tegendeel van is. Oorlog begint daar waar bereidheid tot genuanceerd denken, en dus de bereidheid tot het sluiten van compromissen, ontbreekt. Daarmee is oorlog de volledige nederlaag van ons ethisch denken.
Ons antwoord op deze vraag blijft in discussie. U kunt ook deelnemen aan deze discussie door uw reactie hieronder te plaatsen of uw commentaar via het reactieformulier in te sturen.
In onze Werkgroep Vredesvraagstukken zal dit worden besproken, wat tot herziening of aanvulling van het standpunt van Pais kan leiden. Wilt u zelf een bijeenkomst van de werkgroep bijwonen? Geef u dan via het reactieformulier op!